Αγορά μετοχών, μερισμάτων και άλλων
Η επένδυση σε μετοχές μπορεί να είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για την απόκτηση χρημάτων σε βάθος χρόνου. Το να μάθεις να επενδύεις με σύνεση και υπομονή κατά τη διάρκεια της ζωής σου μπορεί να αποφέρει αποτελέσματα που ξεπερνούν κατά πολύ ένα μέτριο εισόδημα. Και η ζωντανή απόδειξη αυτού είναι πολλοί από τους πλουσιότερους Αμερικάνους που βρέθηκαν στη λίστα του Forbes για το 2021, επειδή κατέχουν ένα μεγάλο μερίδιο μετοχών σε δημόσιες ή ιδιωτικές εταιρείες.
Όλα ξεκινούν από την κατανόηση του τρόπου που λειτουργεί το χρηματιστήριο, των επενδυτικών σου στόχων και της ικανότητας ανάληψης μεγάλου ή μικρότερου ρίσκου.
Τι είναι οι μετοχές;
Οι μετοχές είναι επενδύσεις σε κεφάλαιο που αντιπροσωπεύει τη νόμιμη ιδιοκτησία μιας εταιρείας. Με άλλα λόγια, όταν αγοράζεις μία μετοχή γίνεσαι συνιδιοκτήτης της εταιρείας.
Οι εταιρείες εκδίδουν μετοχές για να συγκεντρώσουν χρήματα ενώ υπάρχουν δύο είδη μετοχών: οι κοινές και οι προνομιούχες. Η κοινή μετοχή εξουσιοδοτεί τον μέτοχο πάνω σε ένα αναλογικό μερίδιο των κερδών ή των ζημιών μιας εταιρείας ενώ η προνομιούχος μετοχή συνοδεύεται από προκαθορισμένη πληρωμή μερίσματος.
Επένδυση σε μετοχές
Μπορεί κάποιος να επωφεληθεί από την ιδιοκτησία μετοχών όταν αυξάνεται η τιμή τους ή από τις τριμηνιαίες πληρωμές μερισμάτων. Οι επενδύσεις συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου και μπορούν να αποφέρουν σταθερή απόδοση λόγω του σύνθετου τόκου, που επιτρέπει στους τόκους να κερδίζουν επιτόκιο.
Για παράδειγμα, μπορείς να κάνεις μια αρχική επένδυση 1.000 ευρώ και να έχεις σκοπό να προσθέτεις 100 επιπλέον ευρώ κάθε μήνα για 20 χρόνια. Μετά από 20 χρόνια θα καταλήξεις με 75.457,50 ευρώ, παρότι το ποσό που διέθεσες μέσα στα χρόνια ήταν 25.000 ευρώ, δεδομένου ότι θα υπάρξει ετήσια απόδοση 10% σε επιτόκια.
Ο Μπέντζαμιν Γκράχαμ, γνωστός και ως ο πατέρας της επενδυτικής αξίας, έχει υποστηρίξει την άποψη ότι τα πραγματικά χρήματα σε μία επένδυση θα πρέπει να παραχθούν όχι μέσα από την αγορά και την πώληση, αλλά από την ιδιοκτησία και την κατοχή τίτλων, την λήψη τόκων και μερισμάτων και την κάρπωση οφελών από την μακροπρόθεσμη αύξηση της αξίας τους.
Γιατί οι τιμές των μετοχών κυμαίνονται
Το χρηματιστήριο λειτουργεί σαν μία δημοπρασία. Οι αγοραστές και οι πωλητές μπορεί να είναι άτομα, εταιρείες ή κυβερνήσεις. Η τιμή μιας μετοχής θα πέσει όταν υπάρχουν περισσότεροι πωλητές παρά αγοραστές. Αντίθετα, η τιμή της θα ανέβει όταν υπάρχουν περισσότεροι αγοραστές παρά πωλητές.
Η απόδοση μιας εταιρείας δεν επηρεάζει άμεσα την τιμή της μετοχής της. Οι αντιδράσεις των επενδυτών στην απόδοση είναι αυτές που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο τελικά κυμαίνεται η τιμή μιας μετοχής. Είναι πιθανότερο περισσότεροι άνθρωποι να θέλουν να αγοράσουν μία μετοχή εάν η αντίστοιχη εταιρεία έχει καλές επιδόσεις. Κατά συνέπεια η τιμή της αυξάνεται. Το αντίθετο αποτέλεσμα προκύπτει όταν μια εταιρεία δεν έχει καλή απόδοση.
Η κεφαλαιοποίηση μετοχών στο χρηματιστήριο
Η κεφαλαιοποίηση μιας μετοχής (ή “αγοραίο κεφαλαίο”) είναι το άθροισμα των συνολικών μετοχών σε κυκλοφορία, πολλαπλασιαζόμενο με την τιμή της μετοχής. Για παράδειγμα, η κεφαλαιοποίηση μιας εταιρείας θα είναι ίση με 50 εκατομμύρια δολάρια εάν διαθέτει ένα εκατομμύριο μετοχές σε κυκλοφορία με τιμή 50 δολάρια η κάθε μία.
Η κεφαλαιοποίηση της αγοράς έχει μεγαλύτερη σημασία από την τιμή της μετοχής, επειδή μας επιτρέπει να αξιολογήσουμε μια εταιρεία στο πλαίσιο εταιρειών παρόμοιου μεγέθους στον κλάδο της. Μία εταιρεία μικρού κεφαλαίου, με κεφαλαιοποίηση 500 εκατομμυρίων δολαρίων δεν θα πρέπει να συγκρίνεται με μία εταιρεία μεγάλης κεφαλαιοποίησης, ύψους 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Γενικά, οι εταιρείες ομαδοποιούνται κατά κεφαλαιοποίηση αγοράς ως εξής:
Μικρής κεφαλαιοποίησης: από 300 εκατομμύρια έως 2 δισεκατομμύρια
Μεσαίας κεφαλαιοποίησης: από 2 δισεκατομμύρια έως 10 δισεκατομμύρια
Μεγάλης κεφαλαιοποίησης: από 10 δισεκατομμύρια και πάνω
Διασπάσεις μετοχών
Η διάσπαση μετοχών συμβαίνει όταν μια εταιρεία αυξάνει τις συνολικές μετοχές της διαιρώντας αυτές που διαθέτει μία δεδομένη στιγμή. Αυτό γίνεται συνήθως σε αναλογία δύο προς ένα.
Για παράδειγμα, μπορεί να έχεις στην ιδιοκτησία σου 100 μετοχές μιας εταιρείας, με τιμή 80 ευρώ ανά μετοχή. Σε περίπτωση διάσπασης μετοχών θα είχες 200 μετοχές με τιμή 40 ευρώ η καθεμία. Δηλαδή μπορεί ο αριθμός των μετοχών να αλλάζει, όμως η συνολική τους αξία παραμένει η ίδια.
Οι διασπάσεις μετοχών συμβαίνουν συνήθως στις περιπτώσεις όπου οι τιμές αυξάνονται με τρόπο που αποθαρρύνει και θέτει σε μειονεκτική θέση τους μικρότερους επενδυτές. Μπορούν επίσης να διατηρήσουν τον όγκο συναλλαγών ψηλά δημιουργώντας μια μεγαλύτερη δεξαμενή διαθέσιμου κεφαλαίου με τη μορφή μετοχών.
Αξία μετοχής vs Τιμή μετοχής
Η τιμή της μετοχής μιας εταιρείας δεν έχει καμία σχέση με την αξία της. Μια μετοχή με τιμή 50 ευρώ θα μπορούσε να είναι πιο πολύτιμη από μια μετοχή των 800 ευρώ επειδή αυτή η τιμή δεν σημαίνει τίποτα από μόνη της.
Η σχέση τιμής-κέρδους και καθαρού ενεργητικού είναι οι παράγοντες που καθορίζουν εάν μια μετοχή είναι υπερτιμημένη ή υποτιμημένη. Οι εταιρείες μπορούν να διατηρήσουν τις τιμές τεχνητά υψηλές χωρίς να πραγματοποιήσουν ποτέ διάσπαση μετοχών, αλλά παράλληλα χωρίς να διαθέτουν την υποκείμενη θεμελιώδη υποστήριξη. Συνεπώς είναι συνετό να μην κάνουμε υποθέσεις βασιζόμενοι στην τιμή μίας μετοχής και μόνο.
Τι είναι τα μερίσματα;
Τα μερίσματα είναι τριμηνιαίες πληρωμές που πολλές εταιρείες στέλνουν στους μετόχους τους. Η επένδυση μερισμάτων αναφέρεται σε χαρτοφυλάκια που περιέχουν μετοχές που εκδίδουν με συνέπεια πληρωμές μερισμάτων κατά τη διάρκεια των ετών. Αυτές οι μετοχές παράγουν μια αξιόπιστη ροή παθητικού εισοδήματος που μπορεί να είναι επωφελής κατά τη συνταξιοδότηση.
Παρόλα αυτά, δεν μπορείς να κρίνεις μια μετοχή μόνο από το μέρισμά της. Μερικές φορές οι εταιρείες αυξάνουν τα μερίσματα ως έναν τρόπο προσέλκυσης επενδυτών όταν η υποκείμενη εταιρεία αντιμετωπίζει προβλήματα.
Μετοχές Blue-Chip
Οι μετοχές Blue-chip -που έχουν πάρει το όνομά τους από το πόκερ, όπου το πιο πολύτιμο χρώμα μαρκών είναι το μπλε- ανήκουν σε γνωστές, καταξιωμένες εταιρείες, που έχουν ιστορικό σταθερών πληρωμών σε μερίσματα ανεξάρτητα από τις οικονομικές συνθήκες.
Οι συγκεκριμένες μετοχές αρέσουν στους επενδυτές επειδή τείνουν να αυξάνουν τα ποσοστά μερισμάτων πιο γρήγορα από το ποσοστό του πληθωρισμού. Συνεπώς, ένας ιδιοκτήτης αυξάνει το εισόδημά του χωρίς να χρειάζεται να αγοράσει επιπλέον μετοχές. Οι μετοχές Blue-chip δεν είναι απαραίτητα «εντυπωσιακές», αλλά συνήθως έχουν σταθερούς ισολογισμούς και σταθερές αποδόσεις.
Προνομιούχες μετοχές
Οι προνομιούχες μετοχές είναι πολύ διαφορετικές από τις κοινές μετοχές που κατέχουν οι περισσότεροι επενδυτές. Οι κάτοχοι προνομιούχων μετοχών είναι πάντα οι πρώτοι που λαμβάνουν μερίσματα και παράλληλα οι πρώτοι που πληρώνονται σε περιπτώσεις χρεοκοπίας. Ωστόσο, οι τιμές αυτών των μετοχών δεν παρουσιάζουν διακυμάνσεις όπως μία κοινή μετοχή, επομένως ορισμένα κέρδη μπορούν να χαθούν σε εταιρείες με υπερανάπτυξη.
Επιπλέον, οι προνομιούχοι μέτοχοι δεν έχουν δικαιώματα ψήφου στις εκλογές της εταιρείας.
Βρες μετοχές για το χαρτοφυλάκιό σου
Οι επενδυτικές ιδέες μπορούν να προέλθουν από πολλά μέρη. Μπορείς αρχικά να απευθυνθείς σε εταιρείες όπως η Standard & Poor’s (S&P) ή άλλες διαδικτυακές πηγές που θα σε ενημερώσουν για τις ανερχόμενες εταιρείες, εάν βέβαια επιθυμείς καθοδήγηση από επαγγελματικές ερευνητικές υπηρεσίες. Αν πάλι δεν προτιμάς να αφιερώσεις χρόνο σε ιστότοπους επενδύσεων, μία εναλλακτική λύση είναι να ερευνήσεις το κοντινό περιβάλλον σου και να παρατηρήσεις τι ενδιαφέρονται να αγοράσουν οι άνθρωποι.
Ψάξε για τάσεις και για εταιρείες που μπορούν να σε ωφελήσουν. Κάνε μια βόλτα στους διαδρόμους του σούπερ μάρκετ και δες τι καινούριο κυκλοφορεί και έχει ζήτηση. Ή ρώτησε τα μέλη της οικογένειάς σου για ποια προϊόντα και υπηρεσίες ενδιαφέρονται περισσότερο και γιατί.
Είναι επίσης σημαντικό να εξετάσεις το ενδεχόμενο διαφοροποίησης των μετοχών στις οποίες επενδύεις. Ίσως είναι μία καλή ιδέα να αξιολογήσεις μετοχές από διαφορετικές εταιρείες, σε διαφορετικούς κλάδους ή ακόμη και μια ποικιλία μετοχών από οργανισμούς με διαφορετική κεφαλαιοποίηση αγοράς. Ένα καλύτερα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο εκτός από μετοχές, περιλαμβάνει και άλλους τίτλους όπως ομόλογα, ETF ή εμπορεύματα.
Πώς να αγοράσεις μετοχές
Μπορείς να αγοράσεις μετοχές απευθείας χρησιμοποιώντας έναν λογαριασμό μεσιτείας ή μία από τις πολλές διαθέσιμες επενδυτικές εφαρμογές. Αυτές οι πλατφόρμες σου δίνουν τις επιλογές να αγοράσεις, να πουλήσεις και να αποθηκεύσεις τις μετοχές σου στον υπολογιστή ή το smartphone σου. Οι μόνες διαφορές μεταξύ τους έχουν να κάνουν με τα τέλη και στους διαθέσιμους πόρους.
Είναι σημαντικό να γνωρίζεις ότι τόσο οι παραδοσιακές χρηματιστηριακές εταιρείες, όσο και οι μεταγενέστερες εφαρμογές, προσφέρουν κατά διαστήματα συναλλαγές με μηδενική προμήθεια. Αυτό καθιστά πολύ πιο εύκολη την αγορά μετοχών, χωρίς την ανησυχία ότι οι προμήθειες θα ξεπεράσουν τελικά τις αποδόσεις τους.
Μετοχές για τον λογαριασμό συνταξιοδότησής σου
Ένας ακόμη τρόπος για να επενδύσεις σε μετοχές είναι μέσω του λογαριασμού συνταξιοδότησής σου. Ο εργοδότης σου δηλαδή μπορεί να προσφέρει ένα πρόγραμμα συνταξιοδότησης που περιλαμβάνει επενδύσεις σε μετοχές, ως μέρος του πακέτου παροχών σας. Με άλλα λόγια, αυτοί οι λογαριασμοί επενδύουν τα χρήματά σου που προορίζονται για συνταξιοδότηση. Ωστόσο σε αυτή την περίπτωση, συχνά οι επενδυτικές επιλογές περιορίζονται στις επιλογές που παρέχονται από τον εργοδότη και τον πάροχο του αντίστοιχου προγράμματος.
Επιλογή χρηματιστή
Υπάρχουν δύο κατηγορίες χρηματιστών: οι χρηματιστές ολοκληρωμένων υπηρεσιών και οι προεξοφλητές.
Οι χρηματιστές ολοκληρωμένων υπηρεσιών εξατομικεύουν τις προτάσεις τους και κοστολογούν υψηλότερες αμοιβές, χρεώσεις υπηρεσιών και προμήθειες. Οι περισσότεροι επενδυτές είναι πρόθυμοι να πληρώσουν αυτές τις υψηλότερες αμοιβές λόγω της έρευνας και των πόρων που παρέχουν οι συγκεκριμένες υπηρεσίες.
Στην περίπτωση των προεξοφλητών, η πλειονότητα της ερευνητικής ευθύνης πέφτει στον επενδυτή. Ο χρηματιστής-μεσίτης παρέχει απλώς μια πλατφόρμα για την εκτέλεση συναλλαγών και την υποστήριξη πελατών όταν χρειάζεται.
Οι νέοι επενδυτές μπορούν να επωφεληθούν από τους πόρους που παρέχονται από τους χρηματιστές ολοκληρωμένων υπηρεσιών. Από την άλλη, οι έμπειροι επενδυτές που πραγματοποιούν τη δική τους έρευνα ενδέχεται να κλίνουν προς πλατφόρμες χωρίς προμήθειες.
Ένας διαχειριστής χρημάτων μπορεί επίσης να αποτελέσει μία επιλογή. Οι διαχειριστές χρημάτων επιλέγουν και αγοράζουν μετοχές για λογαριασμό σου έναντι κάποιας μεγάλης αμοιβής -συνήθως είναι ένα ποσοστό του συνολικού χαρτοφυλακίου σου. Αυτός ο διακανονισμός χρειάζεται τον λιγότερο χρόνο, καθώς αρκεί να συναντηθείς με το διαχειριστή μία ή δύο φορές το χρόνο, δεδομένου ότι η συνεργασία σας βαίνει ομαλά.
Αν αυτό που σε ενδιαφέρει είναι να έχεις χαμηλές χρεώσεις, ίσως χρειαστεί να αφιερώσεις περισσότερο χρόνο στη διαχείριση των επενδύσεών σου. Αν όμως προτεραιότητά σου είναι οι καλύτερες αποδόσεις ή αν αναζητάς περισσότερη καθοδήγηση, πιθανόν να είναι αναπόφευκτο να πληρώσεις υψηλότερες αμοιβές σε χρηματιστές και μεσίτες.
Πώληση μετοχών
Το να γνωρίζεις πότε πρέπει να πουλήσεις είναι εξίσου σημαντικό με την αγορά μετοχών. Οι περισσότεροι επενδυτές αγοράζουν όταν το χρηματιστήριο ανεβαίνει και πωλούν όταν πέφτει, αλλά ένας σοφός επενδυτής ακολουθεί μια στρατηγική που βασίζεται στις οικονομικές του ανάγκες.
Καλό είναι να φροντίσεις για την τακτική ενημέρωσή σου πάνω στους κύριους δείκτες της αγοράς.
Αν οι μετοχές αρχίζουν να παρουσιάζουν πτώση μην πανικοβληθείς. Τέτοια γεγονότα συνήθως δεν έχουν μεγάλη διάρκεια και η ιστορία έχει δείξει ότι η αγορά θα ανέβει ξανά. Σίγουρα η απώλεια χρημάτων δεν είναι ποτέ διασκεδαστική, όμως είναι έξυπνο να αντιμετωπίσεις με ψυχραιμία την πτώση της αγοράς και να κρατήσεις τις επενδύσεις σου, γιατί πιθανότατα θα αυξηθούν ξανά.
Το συμπέρασμα
Το να μάθεις πώς να επενδύεις σε μετοχές μπορεί να πάρει λίγο καιρό, όμως θα βρίσκεσαι ήδη στα μισά της διαδρομής για να αποκτήσεις χρήματα όταν κατανοήσεις την λειτουργία της αγοράς. Μπορείς να διαβάσεις επενδυτικές ιστοσελίδες, να πειραματιστείς με διαφορετικούς μεσίτες και εφαρμογές συναλλαγών και να διαφοροποιήσεις το χαρτοφυλάκιό σου προκειμένου να αντισταθμίσεις τα ρίσκα. Λάβε υπόψιν σου πάντοτε τους κινδύνους και τους οικονομικούς σου στόχους και πριν το καταλάβεις θα μπορείς να αποκαλείς τον εαυτό σου μέτοχο.
Συχνές ερωτήσεις
Τι είναι τα penny stocks;
Οι penny stocks, γνωστές και ως μετοχές microcap, είναι μετοχές σε χαμηλές τιμές που ανήκουν σε μικρές εταιρείες. Αυτές οι μετοχές μπορεί να είναι εξαιρετικά ασταθείς και δύσκολα διαπραγματεύσιμες. Για αυτό χρειάζεται εξαιρετική προσοχή όταν επενδύουμε σε αυτές τις μετοχές.
Τι είναι ο όγκος των αποθεμάτων;
Ο όγκος μετρά τον αριθμό των μετοχών που πωλούνται σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. Συνήθως υποδηλώνει το ποσό που ανταλλάσσεται σε μία δεδομένη ημέρα. Η αύξηση του όγκου συναλλαγών για μια δεδομένη μετοχή θεωρείται συνήθως ως ένδειξη ισχύος.
Πόσες μετοχές πρέπει να κατέχει κάποιος;
Αν και δεν υπάρχει ακριβής αριθμός μετοχών που θα πρέπει να κατέχει κάθε επενδυτής, πολλοί ειδικοί προτείνουν μεταξύ 10 και 30 μετοχών. Ο βασικός εμπειρικός κανόνας είναι να προσπαθεί κανείς να πετύχει αρκετή ποικιλομορφία στο χαρτοφυλάκιό του ώστε να προστατευθεί από απώλειες, χωρίς να διασπείρονται πολύ οι υφιστάμενες επενδύσεις του. Ο ιδανικός αριθμός αποθεμάτων για έναν επενδυτή είναι αυτός που επιτυγχάνει τον συγκεκριμένο στόχο.
